Το Κάστρο Πασσαβά

Bρίσκεται 10 χιλιόμετρα από το Γύθειο Λακωνίας, στα μισά περίπου της απόστασης προς Αρεόπολη, μακριά από κατοικημένες περιοχές.

Yψωνόταν στα πλευρά της μεγάλης και τραχειάς κλεισούρας που αποτελεί το μοναδικό πέρασμα από τα ανατολικά προς τη Μάνη και έτσι έλεγχε την κύρια είσοδο της Έξω Μάνης προς το Οίτυλο και την Αρεόπολη.

Το κάστρο δημιουργήθηκε κυρίως για να επιτηρούνται οι Μανιάτες, που σε όλη τη διάρκεια της Φραγκοκρατίας, πρόβαλλαν συνεχή αντίσταση στους Φράγκους.

Η ονομασία του κάστρου [και του ιστολογίου!]

O Τζωρτζης Tζωρτζάκης επισημαίνει ως προς το όνομα του κάστρου:

«Πούθε πήρε το όνομα η περιοχή και ποιά η σημασία της λέξεως, προσπαθούν να ερμηνεύσουν οι Ιστορικοί με εικασίες. Ο Άγγλος ιστορικός Μίλλερ (Φραγκοκρατία τ. Ι σελ. 78) το συνδέει με το πολεμικό πρόσταγμα των Γάλλων passe-avant, που σημαίνει «προχώρει», ο δε δικός μας Καθηγητής Απ. Δασκαλάκης (Μάνη σελ. 14) το συσχετίζει με την φράσιν pas-avant που σημαίνει «ουχί περαιτέρω».

Προσθέτω την ετυμολογίαν από τη γαλλική λέξη passe-vant (ουσ. αρσενικό) που θα πη το μέρος της γέφυρας που συγκοινωνεί η πρώρα (ενός πλοίου) με την πρύμνη του. Γιατί η θέσι του Πασσαβά μοιάζει κάπως με γέφυρα που συνδέει την απροπέλαστη βραχώδη Μάνη με την πεδινή ανατολική περιοχή της.

Θα προσθέσω ακόμη ότι κατά την Γαλλικήν ορολογίαν «Πασσαβάν» σημαίνει :

Αδεια κυκλοφορίας, ή τίτλος αποστολής ή κινήσεως ο οποίος δίδεται εις τους κατόχους ή τους μεταφορείς των οποίων τα εμπορεύματα πρόκειται να κυκλοφορήσουν ή να μεταφερθούν εν γένει είτε εις την περιοχήν των συνόρων είτε ατμοπλοϊκώς από ένα Γαλλικό λιμάνι εις άλλο επίσης Γαλλικό, είτε από ένα σημείον εις άλλο του Γαλλικού εδάφους μέσω ξένου εδάφους. Επίσης δε «Πασσαβάν» είναι ή «Άδεια κυκλοφορίας» η παρεχομένη όταν η μεταφορά ενός ποτού υποκειμένου εις δασμόν, λαμβάνει χωράν εις τόπον απαλλασσόμενον φορολογίας.

Και θα υπενθυμίσω ότι σήμερον διατηρείται το τοπωνύμιον «Φόρος» ή «διόδια» εις τα σημεία όπου είναι ή ήτο τοποθετημένον Τελωνειακόν ή Δημοτικόν φυλάκιον ελέγχου ή φορολογίας, όπου οι μεταφορείς επλήρωναν τον φόρον ή έδειχναν την ατελή άδειαν μεταφοράς».

Στο ερειπωμένο κάστρο με το τραπεζοειδές σχήμα και την εκπληκτική θέα, διακρίνουμε τον ερειπωμένο στρατώνα, τη δεξαμενή και το τζαμί, τη κύρια και τη δευτερεύουσα πύλη, ενώ στη βόρεια πλευρά προβάλλουν τα απομεινάρια των Φράγκικων Πύργων και Προμαχώνων. Στη κατασκευή έχουν χρησιμοποιηθεί υλικά από την αρχαία πόλη Λα, όπως μάρμαρα στη δεξαμενή κ.α

Σήμερα το κάστρο είναι ερειπωμένο. Η είσοδος σε αυτό είναι ελεύθερη. 

Δικτυογραφία: 

ΠΑΣΣΑΒΑΣ – ΛΑΣ - ΧΩΣΙΑΡΙ

Βιβλιογραφία: 

M. BREUILLOT, «Το κάστρο του Πασσαβά στον Μορέα: Τοπωνυμία και Ιστορία », Λακωνικαί Σπουδαί 11 (1992), σ. 299-309.
Ε. KAΡΠOΔINΗ-ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΗ, Κάστρα της Πελοποννήσου, Αθήνα 1993, σ. 244-245.
Κ. ΚΟΜΗΣ, Πληθυσμός και οικισμοί της Μάνης 15ος - 19ος αι., Ιωάννινα 1995, σ. 319.