MΟΝΤΕΡΝΑ ή ΝΕΟΤΕΡΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ

Kάρλο Καρα, Ο κόκκινος καβαλάρης

  

ΜΟΝΤΕΡΝΙΣΜΟΣ 

Σειρά από τάσεις και κατευθύνσεις της λογοτεχνίας και της τέχνης που η αρχή τους τοποθετείται χρονικά στο 2ο μισό του 19ου αιώνα και η πλήρης ανάπτυξη τους στις τέσσερις πρώτες δεκαετίες του 20ου αιώνα

ένα πνευματικό κίνημα που εμφανίστηκε λίγο πριν το τέλος του 19^ου αι  αλλά η ακμή του τοποθετείται στις αρχές του 20^ου , ιδίως μετά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο  και εξεγέρθηκε ενάντια στον παραδοσιακό αστικό πολιτισμό με στόχο την κατάλυση των ιδεών του Διαφωτισμού και του ορθού λόγου.

Στην ποίηση βασικό γνώρισμα του μοντερνισμού είναι η διάλυση της μορφής και η διάθεση για πειραματισμό. Ο ελεύθερος στίχος εξοστρακίζει το μέτρο και την ομοιοκαταληξία, ενώ οι γραμματικοί κανόνες παραβιάζονται. Οι προτάσεις γίνονται ελλειπτικές και αποσπασματικές, τα σημεία στίξης καταργούνται. Τα διακοσμητικά στοιχεία εγκαταλείπονται και επιλέγονται συχνά στοιχεία που ως τότε θεωρούνταν αντι-ποιητικά. Κυριαρχούν οι τολμηρές μεταφορές και οι απροσδόκητοι συνδυασμοί λέξεων. Αφθονούν οι εικόνες και οι ελεύθεροι συνειρμοί [ειδικά στον σουρρεαλισμό] Η ποιητική γλώσσα γίνεται ελλειπτική, πολύσημη, υπαινικτική και αδιαφορεί συχνά για την ανάγκη κατανόησης.

[Λεξικό Λογοτεχνικών Όρων σελ.113-114]

Γιώργος Σεφέρης

ΝΕΟΤΕΡΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ 

Στην Ελλάδα ο μοντερνισμός εκφράστηκε με τη νεοτερική ποίηση της «γενιάς του 30»  [Νικηφόρος Βρεττάκος, Οδ. Ελύτης, Γιάννης Ρίτσος, Γιώργος Σεφέρης, οι υπερρεαλιστές  Νίκος Εγγονόπουλος και Ανδρέας Εμπειρίκος]

Οι εκπρόσωποι της «γενιάς του 30»  θέλουν να ανακαλύψουν και να φωτίσουν πλευρές της ελληνικότητας.

Συχνά παρατηρείται αυτή την εποχή η χρήση του επιθέτου «νέο» , που εκφράζει την επιθυμία τους να δώσουν την αίσθηση μιας νέας εποχής.

Λίγα ακόμα (θεματικά) γνωρίσματα:

Η ενσωμάτωση στον ποιητικό λόγο ζωντανών στοιχείων της παράδοσης (π.χ. γλώσσα της δημοτικής ποίησης)
· Χρήση μυθικών υπαινιγμών και αναφορών στο αρχαίο παρελθόν
· Έμφαση στο φως και στο τοπίο (Σεφέρης, Ελύτης) , για να προβάλλει τις πνευματικές αξίες που υποβάλλει το τοπίο αυτό.
· Αναπόληση παρελθόντος και αναζήτηση μιας αυθεντικής ζωής
· Ερμητικότητα, σκοτεινότητα, δραματικό στοιχείο της γραφής
· Κυριαρχία της έννοιας του τραγικού, της τραγικής θεώρησης της ιστορίας
· Μορφική ελευθερία

Το χαρακτηριστικότερο μοντερνιστικό έργο: Μυθιστόρημα του Σεφέρη. Άλλα έργα : Κίχλη (Σεφέρης) Άξιον Εστί (Ελύτης), Τέταρτη Διάσταση, Μαρτυρίες (Γ. Ρίτσος), Ο χρόνος και το ποτάμι (Ν Βρεττάκος) κ.ά.

 Το τέλος του ελληνικού μοντερνισμού τοποθετείται το 1960 και συμπίπτει χρονικά με την ηγεσία του Γ. Παπανδρέου. [Αγάθη Γεωργιάδου, Η ποιητική περιπέτεια Αθήνα, Μεταίχμιο].

Πολλοί μελετητές κάνουν διάκριση ανάμεσα στους όρους «πρωτοπορία» avant gard [φουτουρισμός, ντανταϊσμός, εξπρεσιονισμός και υπερρεαλισμός]  και «μοντερνισμός» θεωρώντας την πρώτη ως την πλέον ακραία εκδοχή του δεύτερου.

Για την Νεοτερική ποίηση  και τα χαρακτηριστικά της μελετάμε Λεξικό Λογοτεχνικών όρων σελ.129-131

«Για τη Γενιά του ’30 παράδοση και Μοντερνισμός λειτούργησαν σαν αμφίδρομοι καταλύτες• καθένας βοήθησε στη βαθύτερη κατανόηση και οικειοποίηση του άλλου».

[Πηγή:Εθνική Πινακοθήκη ]